Yn y misoedd diwethaf, mae gweithredwyr a mudiadau ym mhedwar ban byd wedi bod yn gweithio’n ddiflino i daflu goleuni ar yr anghydraddoldeb, gwahaniaethu a thrais sy’n bresennol mewn cymdeithasau ar ddwy ochr yr Iwerydd. Sbardunwyd hyn, yn rhannol, gan y protestio fel rhan o’r mudiad Mae Bywydau Duon o Bwys yn dilyn llofruddiaeth George Floyd.

Daw un thema barhaus i’r amlwg o blith y trafodaethau a’r craffu dwys ar hiliaeth gyfundrefnol yn ddiweddar: ni all pethau barhau fel ag y maen nhw. Mae’n hen bryd am newid.

Fel mudiad sy’n gweithio i dynnu sylw at y newidiadau sydd ei hangen mewn systemau iechyd meddwl, mae’n hanfodol ein bod yn mynd i’r afael ag effeithiau hiliaeth ar lesiant, ac ar y rhwystrau hiliol i gael gafael ar gefnogaeth iechyd meddwl addas sy’n bodoli ar hyn o bryd.

I wneud hynny, yn gyntaf mae angen inni gydnabod y rhan rydyn ni wedi’i chwarae, drwy anwybodaeth neu hunanfoddhad, mewn caniatáu i hiliaeth barhau i fodoli yng Nghymru. Mae angen inni addysgu ein hunain, mae angen inni wrando ar y rhai sydd wedi cael eu heffeithio, ac mae angen inni ffurfio partneriaethau gyda’r bobl a all ddangos inni sut i wneud yn well. Ac mae angen inni ddechrau arni nawr.

Mae’r cynllun hwn yn cyflwyno rhannau cyntaf y camau rydym yn ymrwymo i’w cymryd; dyma fan cychwyn ein cyfraniad i Gymru fwy cyfartal.

• Darllenwch ein datganiad gwrth-hiliaeth

Gwaith dysgu

Realaeth bywydau pobl, hanes materion hil, ac adnoddau ar gyfer staff

Beth? Ar draws pob rhan o’n mudiad, rydyn ni’n dysgu mwy am realaeth profiadau bywyd o hiliaeth yng Nghymru a’r Deyrnas Unedig, a hanes materion hil yng Nghymru.

Sut? Casglu a rhannu adnoddau a fydd ar gael i’n holl staff eu defnyddio. Cymryd cyngor gan fudiadau blaenllaw am yr hyn y mae angen inni ei gynnwys. Trefnu i siaradwyr allweddol ddarparu sesiynau ar-lein i’n holl staff. Canfod yr adnoddau sydd eu hangen i gefnogi staff.

Pam? Mae angen inni weld y gwirionedd: mae hunanfoddhad yn arwain at ddiffyg gweithredu. Gwybod hanes hiliaeth, a derbyn a deall ei fod yn parhau hyd heddiw, yw man cychwyn ein siwrne o fynd i’r afael â’n tueddiadau ein hunain.

Cael trefn arni

Polisïau, hyfforddiant, data – a chymryd cyngor da

Beth? Adolygiad o’n polisïau penbaladr. Rhaid inni ddod o hyd i’r rhwystrau rydyn ni’n eu cynnal, ac mae angen i’n prosesau a’n hyfforddiant ar gyfer mynd i’r afael ag anghydraddoldeb a thueddiadau daro deuddeg. Mae angen hefyd inni gasglu’r data i olrhain ein cynnydd.

Sut? Adolygiad cyflawn o’n polisïau. Ymrwymo i gyflawni’r Cynllun Ardystio Arferion Da Iechyd Meddwl BME yn y Gweithle gan Diverse Cymru. Penodi Swyddog Recriwtio i gymryd cyfrifoldeb am drwsio ein polisïau recriwtio ar bob lefel, yn cynnwys y bwrdd. Systemau newydd ar gyfer casglu data ar draws y mudiad. Dim ond dechreuad yw hyn – mae mwy i ddilyn.

Pam? Mae agen i bopeth a ddysgwn fod yn rhan annatod o wead ein mudiad, ac mae angen inni gymryd cyngor da gan bobl sy’n deall hiliaeth yn well na ni.

Creu cysylltiadau

Beth? Datblygu perthynas gydag amrywiaeth eang o bobl a chymunedau i roi cymaint o gyfleoedd â phosibl i ddysgu ganddynt a gweithio gyda’n gilydd.

Sut? Rydym am gysylltu â Diverse Cymru, yn enwedig o ran defnyddio eu Canllaw Cymhwysedd Diwylliannol. Rydym hefyd wedi llofnodi’r adduned cydraddoldeb hiliol Gweithredu, nid Geiriau gan Tai Pawb. Mae ein prosiectau eisoes wedi dechrau estyn allan i gymunedau ledled Cymru.

Pam? Mae angen inni wrando ar y rhai sydd wedi cael profiad o hiliaeth; eu profiadau nhw sy’n dangos realaeth nad oes modd ei ddirnad o adroddiadau ac ystadegau. Mae angen i’r hyn maen nhw’n ei ddweud wrthym oleuo ein camau gweithredu.

Rhoi’r cyfan ar waith

Tynnu sylw at effeithiau hiliaeth ar iechyd meddwl, a lobïo am newid

Beth? Chwarae rhan weithredol mewn codi lleisiau’r rhai sydd wedi cael profiad o hiliaeth, a lobïo i wella gwasanaethau a darpariaeth gwasanaeth i bobl o bob ethnigrwydd yng Nghymru, yn enwedig y rhai sydd wedi wynebu rhwystrau oherwydd eu hil.

Sut? Rydym wrthi’n datblygu hyn, ond fe ddefnyddiwn unrhyw sianel a phlatfform i rannu’r neges yn glir: mae hiliaeth yn bodoli, mae’n niweidiol iawn i iechyd meddwl, ac mae yna rwystrau hiliol a diwylliannol anghymesur i gael gafael ar gefnogaeth. Fe fyddwn yn defnyddio ein gwybodaeth a’n canfyddiadau i lobïo am newid.

Pam? Mae mynd i’r afael â hiliaeth yn fater i bawb. Fel mudiad iechyd meddwl, fe ddefnyddiwn ein sefyllfa a’n gwybodaeth i ganolbwyntio ar sut mae hiliaeth yn effeithio ar y gwaith rydyn ni’n rhan ohono.